Co to jest celiakia i jakie są jej objawy? Celiakia to schorzenie układu pokarmowego, które wymaga szczególnej uwagi ze względu na jego powszechność i potencjalnie poważne skutki dla zdrowia. Choroba ta jest spowodowana reakcją na gluten, białko zawarte w pszenicy, żytnim i jęczmieniu. Dla osób z celiakią spożycie glutenu prowadzi do uszkodzenia jelita cienkiego i zaburzeń wchłaniania składników odżywczych. Koniecznie dowiedz się więcej na temat zdrowia i przeczytaj Co to jest gluten? Dieta bezglutenowa oraz Laktoza — co to jest? 5 objawów uczulenia.
Co to jest celiakia?
Celiakia, znana również jako choroba trzewna, jest to przewlekła choroba autoimmunologiczna, która dotyka jelita cienkiego osób genetycznie podatnych. Głównym czynnikiem wyzwalającym objawy celiakii jest gluten, białko występujące w pszenicy, żytnim i jęczmieniu. Kiedy osoba cierpiąca na celiakię spożywa produkty zawierające gluten, układ immunologiczny reaguje negatywnie, powodując uszkodzenie błony śluzowej jelita cienkiego. Skutkuje to zaburzeniami wchłaniania składników odżywczych, co prowadzi do różnorodnych objawów i powikłań zdrowotnych.
Jakie są objawy celiaki?
Objawy celiaki mogą mieć różnorodny charakter i wpływać na różne układy ciała. Wśród najczęstszych objawów znajdują się:
- Biegunka: częsta, luźna i wodnista.
- Wzdęcia: uczucie nadmiernego rozdęcia brzucha.
- Bóle brzucha: mogą być różnej intensywności i występować zarówno w okolicach dolnej, jak i górnej części brzucha.
- Utrata masy ciała: spowodowana zaburzeniami wchłaniania składników odżywczych.
- Zmęczenie: uczucie przewlekłego zmęczenia, pomimo odpowiedniego odpoczynku.
- Niedokrwistość: spadek ilości czerwonych krwinek i hemoglobiny we krwi.
- Problemy z koncentracją: trudności w skupieniu uwagi i utrzymaniu uwagi na dłuższy czas.
- Problemy skórne: w tym wysypka, świąd, czy owrzodzenia skóry.
Warto zaznaczyć, że objawy celiakii mogą być różne u różnych osób, a niektórzy pacjenci mogą doświadczać jedynie objawów pozajelitowych, takich jak problemy neurologiczne, depresja, czy problemy z płodnością.
Jakie są przyczyny celiaki?
Główną przyczyną celiakii jest dziedziczna skłonność do reakcji na gluten. Dlatego osoby mające bliskich krewnych cierpiących na celiakię mają większe ryzyko zachorowania na tę chorobę. Chociaż genetyka odgrywa kluczową rolę, to środowisko także może mieć wpływ na rozwój celiakii.
Niektóre czynniki środowiskowe, takie jak infekcje wirusowe w okresie niemowlęcym, mogą zwiększyć ryzyko wystąpienia choroby u osób genetycznie podatnych.
Jakie są skutki nieleczonej celiakii?
Nieleczona celiakia może prowadzić do poważnych powikłań zdrowotnych. Uszkodzenie błony śluzowej jelita cienkiego prowadzi do zaburzeń wchłaniania składników odżywczych, co może prowadzić do wielu konsekwencji, takich jak:
- Niedobory witamin i minerałów. W tym żelaza, wapnia, kwasu foliowego i witaminy B12.
- Niedokrwistość. Spadek ilości czerwonych krwinek i hemoglobiny we krwi.
- Osteoporoza. Zmniejszenie gęstości mineralnej kości, co prowadzi do zwiększonego ryzyka złamań.
- Problemy neurologiczne. Takie jak neuropatia obwodowa, ataksja czy migrena.
- Problemy skórne. Takie jak trądzik różowaty, łuszczyca czy zapalenie skóry.
Dodatkowo, istnieje zwiększone ryzyko wystąpienia niektórych nowotworów u osób cierpiących na celiakię, takich jak chłoniak jelita cienkiego czy rak przełyku.
Jakie badania na celiakie? Skuteczna diagnoza
Diagnoza celiakii jest procesem, który wymaga wykonania serii testów diagnostycznych i interpretacji wyników. Najważniejsze testy diagnostyczne to:
- badania krwi w kierunku przeciwciał przeciwko tkance nabłonkowej, takich jak przeciwciała przeciwko transglutaminazie tkankowej (anti-tTG) oraz przeciwciała przeciwko endomysium (EMA)
- dodatkowo, można przeprowadzić badania genetyczne w kierunku markerów genetycznych związanych z celiakią. Jeśli wyniki tych badań są dodatnie, konieczne może być przeprowadzenie biopsji jelita cienkiego w celu potwierdzenia diagnozy.
Celiakia ma silną podstawę genetyczną, co oznacza, że istnieje dziedziczna skłonność do jej wystąpienia u osób z bliskimi krewnymi cierpiącymi na tę chorobę. Dlatego ważne jest, aby osoby z rodzinami dotkniętymi celiakią były świadome ryzyka i przestrzegały odpowiednich środków ostrożności.
Kompleksowe podejście do choroby obejmuje nie tylko diagnozę i leczenie, ale również edukację pacjentów oraz ich rodzin na temat choroby i konieczności przestrzegania diety bezglutenowej. Wsparcie psychologiczne może być również istotne, ponieważ celiakia może wpływać nie tylko na zdrowie fizyczne, ale także na samopoczucie psychiczne pacjentów.
Podsumowanie
Co to jest celiakia i jakie są jej objawy? Celiakia jest poważną chorobą autoimmunologiczną, która może prowadzić do wielu powikłań, jeśli nie jest odpowiednio diagnozowana i leczona. Kluczowe jest zrozumienie objawów, przyczyn, skutków oraz diagnozy tej choroby, a także stosowanie odpowiedniej diety bezglutenowej jako jedyny skuteczny sposób leczenia. Przeczytaj również Zmiany hormonalne na skórze: 8 dużych powodów oraz Zdrowe nawyki, które wydłużą życie – 7 porad.
